Het programma Economie en glastuinbouw bestaat uit vier onderdelen:

1. Economische ontwikkeling;

2. Economische promotie (waaronder citymarketing);

3. Fysieke bedrijfsinfrastructuur inclusief grondexploitaties van bedrijventerreinen;

4. Bedrijvenloket en bedrijfsregelingen.

We willen het ondernemers- en vestigingsklimaat stimuleren door:

• dienstverlening te bieden die aansluit op de behoefte van ondernemers;

• te investeren in de fysieke ruimte;

• en ruimtelijke plannen waar mogelijk flexibel in te richten (zie programma 1).

Bedrijvigheid en werkgelegenheid zijn voorwaarden voor een goed functionerende samenleving, waarin iedereen meedoet. Ondernemers spelen een belangrijke rol om mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt op weg te helpen naar werk. Als gemeente spelen we daarom in op regionale economische ontwikkelingen en trends. Dat zijn onder meer de groei van het aantal inwoners, de verstedelijkingsopgave en de economische transitie (digitalisering, robotisering, 3D-printing, circulaire- en deeleconomie).
Deze ontwikkelingen hebben invloed op de lokale en regionale bedrijvigheid en werkgelegenheid.

Vanuit de economische visie richten we ons op 'ruimte voor duurzaam en nieuwe ondernemerschap'.

In 2025 willen we een gemeente zijn met:

1. Een duurzaam en toekomstgericht ondernemersklimaat.

2. Ruimte voor ondernemers om in te spelen op economische trends en ontwikkelingen.

3. Behouden van het groene en dorpse karakter als een van de drijvende vestigingsvoorwaarden, voor bestaande en nieuwe ondernemers.

4. Een ondernemersklimaat en een gemeentelijke dienstverlening aan ondernemers die door ondernemers gewaardeerd worden met minimaal een 7,0.

We leggen daarom de focus op een gemeente:

• Waar duurzaam en circulair ondernemen vanzelfsprekend is;

• Met vitale bruisende centra, sociale ontmoetingsplekken voor winkelen, boodschappen, beleving en ondernemen;

• Met een modern en efficiënt tuinbouwcluster;

• Waar de werkgelegenheid zich via optimale benutting van bestaande werklocaties en herstructureringsmogelijkheden zich vooral 'kwalitatief 'ontwikkelt.

Vanuit onze positie in onder andere de Greenport West Holland, de metropoolregio Rotterdam - Den Haag (MRDH), de Strategische Samenwerking Middengebied en Businesspark Haaglanden, investeren we in regionale samenwerking en benutten we kansen die bijdragen aan zowel het regionale als het lokale ondernemers- en vestigingsklimaat. De regio­nale bekendheid van onze gemeente als aantrekkelijke woon- en werkgemeente wordt vergroot, door toepassing van het citymarketingconcept 'Natuurlijk Pijnacker-Nootdorp'.

Ook in 2021 is er, ondanks de coronacrisis, lokaal en regionaal een aanhoudende vraag naar nieuwe fysieke ruimte voor bedrijvigheid, wonen en glastuinbouw. De beschikbare fysieke ruimte moeten we daarom zo efficiënt mogelijk gebruiken. In de omgevingsvisie zijn de ruimtelijke kaders voor de kwalitatieve versterking voor bedrijvigheid (bedrijventerreinen, glastuinbouwgebieden, winkelcentra) belegd.
In 2021 is voor bedrijventerrein de Boezem een pilotproject gestart om binnen de systematiek van de omgevingsvisie een gebiedsprogramma voor dit terrein op te stellen.

Het jaar 2021 heeft economisch gezien ook in het teken gestaan van de coronacrisis. Met name voor de horeca en detailhandel golden beperkende maatregelen. Deze sector heeft te maken met financiele uitdagingen (achterstallige huur, misgelopen omzet). Er is prioriteit gelegd bij het faciliteren en ondersteunen van ondernemers en economie, zowel lokaal als regionaal. Waarbij zoveel mogelijk inzet is geweest om de ambities in dit programma te realiseren.

In 2021 is het aantal absolute banen nagenoeg gelijk gebleven (bron: werkgelegenheidsregister Haaglanden). Het aantal bedrijfsvestingen is in 2021 gegroeid. Het aandeel ZZP’ers is sinds jaren voor het eerst gedaald. In 2019 was dit nog 21%. In 2020 is het aandeel met een half procent gedaald. De verwachting is dat in 2021 het aandeel gelijk zal blijven of zal dalen (bron: waarstaatjegemeente.nl). Dit is onder andere afhankelijk of er nog effecten van de coronapandemie zichtbaar worden.

Figuur 2.1 laat de verhouding zien tussen werken en wonen. De index varieert tussen 0 (alleen wonen) en 100 (alleen werken). Onze gemeente is een forensengemeente. Daardoor is deze verhouding bij ons lager dan het landelijk gemiddelde. De verhouding wonen-werken is in 2020 ten opzicht van 2019 gestegen met 0,2%. Het aandeel werken is daarmee net zoals vorig jaar een klein beetje gegroeid.

Figuur 2.2 laat zien dat in 2019 het aantal banen per 1.000 inwoners in de leeftijd van 15-65 in onze gemeente iets is gestegen. In 2019 waren 470,7 banen per 1.000 inwoners. In 2020 is dit gestegen naar 472,7,5 banen per 1.000 inwoners.

In 2021 is verder uitvoering gegeven aan de actieagenda Economische Visie. De activiteiten richten zich op een stimulerend, innoverend en duurzaam ondernemers- en vestigingsklimaat. Er is geïnvesteerd in professionele dienstverlening aan ondernemers, ruimtelijke regels die uitnodigen tot initiatief en ondernemen (uitnodigende regels), bestemmingsplannen en een goede economische (infra)structuur. Door in deze randvoorwaarden te investeren, stimuleren we economische groei en werkgelegenheid.

Regionale structuurversterking

In onze economische ontwikkeling zijn we afhankelijk van en anticiperen we op de ontwikkelingen en trends in de regio. In 2021 heeft de gemeente Pijnacker-Nootdorp geparticipeerd in verschillende regionale ontwikkelingen. Wanneer het gaat om het cluster glastuinbouw, is er gewerkt aan de economische structuurversterking van het glastuinbouwgebied Oostland met de gemeenten Zuidplas, Waddinxveen, Lansingerland en de Provincie Zuid-Holland.

Binnen de metropoolregio Rotterdam - Den Haag, is het afgelopen jaar de focus gelegd op het bestrijden van de coronacris, de groeiagenda Zuid-Holland, werklocaties, transformatie van bedrijventerreinen, digitale conneciviteit en 5G, economische vernieuwing en vrijetijdseconomie.

Binnen de subregio Haaglanden wordt al geruime tijd samengewerkt in Stichting Businesspark Haaglanden. De ambitie is het versterken van de regionale samenwerking tussen de deelnemende gemeenten op het gebied van bedrijfshuisvesting ten behoeve van het behouden en vestigen van bedrijven en daarmee de werkgelegenheid in de Haagse regio.

Door inzet van proactief accountmanagement onderhouden we contact met ondernemers op bestaande bedrijventerreinen en faciliteren we individuele en gezamenlijke ondernemersinitiatieven. Dit versterkt het ondernemers- en vestigingsklimaat. Zo zijn er nieuwe overeenkomsten gesloten voor de bedrijventerreinen Heron en Boezem-Oost. Het resterend aantal uitgeefbare m2 is verder afgenomen.

In 2021 is vanuit de samenwerking Businesspark Haaglanden ingezet op het aantrekken van nieuwe bedrijven voor Heron en Boezem-Oost en de rest van de regio. Het totaal aantal vestigingen van bedrijven in Pijnacker-Nootdorp is in 2021 gestegen van 4.571 (2020) naar 4.790 (2021) (bron: werkgelegenheidsregister Haaglanden).

Figuur 2.3 laat zien dat het aantal bedrijfsvestigingen per 1.000 inwoners in de leeftijd van 15-65 jaar, is gestegen. De werkloosheid is in 2020 voor het eerste sinds jaren gestegen van 2,6% naar 3,1%. (Bron: CBS).

Een goed ondernemers- en vestigingsklimaat is een randvoorwaarde voor bedrijven om zich te vestigen en binnen onze gemeentegrenzen te blijven ondernemen. Het Ondernemersfonds Pijnacker-Nootdorp (OFPN) wordt gefaciliteerd door de gemeente (met het innen van belasting en verstrekken van subsidie aan het OFPN). Het OFPN kan collectieve ondernemersprojecten financieren, die een impuls geven aan het economische klimaat. In 2021 is het OFPN geëvalueerd. De raad heeft besloten om het OFPN de komende vijf jaar te continueren, door een extra heffing op de WOZ-belasting. Het OFPN ontvangt hierdoor tot en met 2026 financiële middelen voor het versterken van de lokale economische structuur.

Pijnacker-Nootdorp is de derde grootste glastuinbouwgemeente in de Greenport West-Holland. In 2021 is het netto glastuinbouwareaal gelijk gebleven op 454 hectare.
Pijnacker-Nootdorp is een vooruitstrevende gemeente waarop verschillende plekken geothermie wordt toegepast in de verduurzaming van kassen, voorzieningen en de gebouwde omgeving. Deze gemeente is binnen de Greenport West-Holland (GPWH) bestuurlijk ambassadeur op het thema ‘duurzame energie’.

In 2021 is de doortrekking van de Komkommerweg naar de Hoefslag in de Noordpolder verkend. De doortrekking zou de bereikbaarheid en onsluiting van het gebied vergroten en de economische potentie van het gebied versterken. In 2022 wordt hierover een besluit genomen.

In 2021 is er uitvoering gegeven aan het 'Werkboek Oostland', dat in 2020 in de deelnemende gemeenten door de colleges van burgemeester en wethouders is vastgesteld. Het werkboek bevat de kansen voor het Glastuinbouw gebied Oostland en een thematische inventarisatie. In 2021 zijn er vier projectplannen (herstructurering Oostland, verbinden tuinders, innovatieve tuinbouwruimte en toekomst tuinbouw Oostland) vastgesteld door de stuurgroep respectievelijk de gemeenteraad. Voor het project herstructurering is na extern onderzoek geconstateerd, dat er te weining draagvlak is, om met een gebiedsmanager aan de slag te gaan of een pilot te starten in de Polders Kleijhoogte en Noordpolder. Met een groep ondernemers wordt wel overleg gevoerd hoe de polders vitaal gehouden kunnen worden.

Verder wordt er door de gemeenten met stakeholders gewerkt aan de (ruimtelijke) definities voor nieuwe glastuinbouw en innovatieve tuinbouwruimte. Deze definities moeten in lijn komen met de toekomstontwikkelingen in de tuinbouw. In 2021 hebben 12 jongere tuinbouwondernemers, in het kader van project Tuinbouwjongeren, het programma Toekomst Tuinbouw Oostland doorlopen.
Voor het project 'Verbinden Tuinders' wordt in 2022 een alternatieve aanpak gezocht, omdat in 2021 fysieke bijeenkomsten niet mogelijk waren.

Verder zijn in 2021 de beleidskaders voor de huisvesting van arbeidsmigranten ontwikkeld. De ontwerp-beleidsnota is voor zienswijze vrijgegeven. In het tweede kwartaal van 2022 zal de nota, met de ingediende zienswijzen, ter besluitvorming worden voorgelegd aan de gemeenteraad.

In 2021 heeft de gemeente Pijnacker-Nootdorp de samenwerking met de Greenport West Holland op de thema's innovatie en energie gecontinueerd. De gemeente is partner in het innovatiepact van het regionale energieakkoord.
Pijnacker-Nootdorp maakt daarnaast onderdeel uit van de WarmteSamenwerking Oostland (WSO). De WSO is een samenwerking van de overheden in het Oostland, stakeholders in de warmteketen (tuinders, Eneco, Uniper, Agro-Energy, Gasunie), de Provincie en het Rijk. De WSO werkt met de betrokken stakeholders stapsgewijs aan een gebiedsdekkend warmtenetwerk voor de glastuinbouw en (delen) van de gebouwde omgeving in Oostland uit. De WSO heeft op verzoek van de Provincie een vooraanmelding gedaan voor de financiering van de onrendabele top bij het Nationaal Groeifonds voor vijf deelprojecten: Oost-Westverbinding, 1e fase Klapwijk, 2e fase Delfgauw-Klapwijk, warmtecluster Lansingerland, Warmtecluster Zuidplas/ Waddinxveen en warmtelevering Zoetermeer West vanuit Noukoop. Eind oktober 2021 is van een tweetal projecten in Oostland een aanvraag ingediend bij het Nationaal Groeifonds, Warmtecluster Lansingerland en Noukoop

De Oostlandgemeenten zijn op 7 december een convenant aangegaan met de Gasunie voor een aansluiting van Oostland op WarmtelinQ. Partijen hebben afgesproken om de aansluiting van Oostland op WarmtelinQ te verkennen. De ambitie is om in Oostland een regionaal warmtenet te realiseren om vraag en aanbod van warmte aan elkaar te koppelen. WarmtelinQ wordt gevoed door havenwarmte. Naast het convenant is een garantstellingsovereenkomst voor een T-stuk in WarmtelinQ getekend. Hiermee staan de Oostland-gemeenten garant voor de kosten van het T-stuk.

Begin 2020 is de Stichting Businesspark Haaglanden (BPH) uitgebreid naar zeven gemeenten. In 2021 is deze uitbreiding formeel afgerond met het passeren van de akte van statutenwijziging en de nieuwe inschrijving in de Kamer van Koophandel. Als gevolg van een veranderde markt, is ook een gewijzigde doelstelling in de nieuwe statuten opgenomen. Immers er heerst een krapte op de markt qua beschikbare kavels voor uitbreiding van bedrijven of het realiseren van nieuwe bedrijventerreinen. BPH maakt zich sterk om het thema werken een gelijkwaardige plek te geven in de complexe verstedelijkingsopgave, in relatie tot meervoudige ruimteclaims. Verder is in 2021 inzet gepleegd op het op orde brengen van de organisatie en een jaarplan 2022

Vanuit de Actieagenda Economische Visie is in 2021 ingezet op het versterken van de huidige werklocaties (kwaliteit en efficiënt ruimtegebruik) en niet op het realiseren van nieuwe bedrijventerreinen.
De ruimtelijke visie op bedrijventerreinen is als integraal onderdeel opgenomen in de Omgevingsvisie. De visie is in november door de raad vastgesteld. In 2021 is een startnotitie vastgesteld om vanuit de omgevingsvisie een gebiedsgericht omgevingsprogramma te maken voor bedrijvenpark de Boezem. Voor deze pilot is een subsidie van €50.000,- vanuit de MRDH toegekend.

In 2021 zijn nieuwe bedrijfsgronden op Heron en Boezem-Oost uitgegeven aan nieuwe innovatieve, duurzame en soms internationale ondernemers en bedrijven. Hiermee is een bijdrage geleverd aan de groei van zowel de lokale als de regionale werkgelegenheid en economie.

In 2021 is de samenwerking met het bestuur van bedrijvenpark De Boezem en de parkmanager gecontinueerd. Naast de lange termijn gebiedsvisie zijn er een flink aantal quick wins in de openbare ruimte aangepakt, waaronder parkeren, entree, handhaving en lichtmasten. De gemeentelijke inzet op de Boezem met ondernemers en parkmanagement heeft tot doel de samenwerking te versterken, de organisatiegraad te verhogen en een basis te creëren voor herstructurering.

Het jaar 2021 heeft voor de winkelcentra opnieuw in het teken gestaan van de gevolgen van de coronapandemie. Met name niet essentiele-retail en horecaondernemers hebben het zwaar te voorduren gekregen. Dit bovenop het continu in beweging zijnde consumentengedrag maakt, dat het voor deze ondernemers continu schakelen en aanpassen was. De gemeente probeert ondernemers en de winkelcentra zo goed mogelijk te ondersteunen en te faciliteren waar mogelijk, bijvoorbeeld door inzet van citymarkting, communicatie (koop lokaal), ondernemerscoachings via de ondernemers klankbordgroep Haaglanden en het marketingconcept 'waardevol winkelen'.

Maar ook door continu te blijven investeren in de samenwerking tussen ondernemers, vastgoed en gemeente. Wanneer deze stakeholders periodiek met elkaar in gesprek zijn over branchering, veiligheid, marketing, corona, openbare ruimte en digitalisering, draagt dit bij aan de keuzes en investeringen die elke partij individueel doet aan de gezamenlijke ambities voor een bruisend centrum. Zoals bijvoorbeeld het besluit voor een sociaal cultureel centrum in Pijnacker Centrum en de keuzes van vastgoed voor nieuwe huurders in het winkelcentrum.
Het gezamenlijk centrummanagent in Pijnacker Centrum heeft in 2021 met name geinvesteerd in de professionalisering en uitbreiding van de ondernemersvereniging, de centrum-app en de voorbereidingen voor een passanten- en marktonderzoek.

Digitalisering winkelcentra

De coronacrisis en de lockdown die in november 2021 werd afkondingd, maakte het weer glashelder dat detailhandel en winkelcentra stappen moeten zetten in de digitalisering.
Het digitaliserings- en innovatieproject 'Hypelab' is in de Parade gestart en in november ook in Pijnacker Centrum. Heeft geleidt tot de lancering van twee winkelcentra-apps. Hoewel corona een vertragende factor is in het verder implementeren en uitrollen van deze app, is het beide centra gelukt om in 2021 te starten met de app en daarbij ook inwoners de mogelijkheid te bieden om punten te sparen voor sociale doelen. Pijnacker Centrum lanceerde kort voor de lockdown een promotiecampagne over de app, die door de lockdown helaas minder goed uit de verf kwam.

Koop lokaal

Om de lokale ondernemers te ondersteunen tijdens deze coronapandemie, heeft de gemeente verschillende communicatie- en promotieacties uitgevoerd, om inwoners te inspireren hun lokale ondernemers te blijven supporten in tijden van crisis.

Week van de ondernemer

In de week van de ondernemer (16 t/m 20 november) zou de de gemeente verschillende activiteiten orgiseren, omdat de geplande economische conferentie vanwege coronapandemie niet kon plaatsvinden.
Er waren verschillende activiteiten en bezoeken aan alle ondernemersverenigingen gepland om hen een hart onder de riem te steken, te netwerken en om beleidsinput op te halen. Vanwege de aangescherpte maatregelen van november 2021 zijn de activiteiten verplaatst naar 2022.

Grootste gehaakte Kerstcadeau

In dit coronajaar waren er ook kleine lichtpuntjes. De lokale wolwinkel heeft het grootst gehaakte kerstcadeau van Nederland gemaakt en daarmee geld opgehaald voor het goede doel. De gemeente heeft het project vergunningstechnisch gefaciliteerd. De leegstand is het afgelopen halfjaar iets gedaald en zit ruim onder het regionale leegstandgemiddelde (10,84% winkelvloeroppervlak, 14,76% verkooppunten). Het percentage leegstand winkelvloeroppervlak zit rond het niveau van frictie leegstand (5%) (bron: Locatus)