De inkomsten algemene uitkering uit het gemeentefonds zijn voor de primaire begroting 2021 bepaald aan de hand van de informatie uit de meicirculaire 2020 en de samenstelling van de gemeente zoals die verwacht werd per 1 januari 2021. Weergegeven in gemeente specifieke maatstaven bepaalt de samenstelling van de gemeente de hoogte van de inkomsten uit het gemeentefonds. Dit in combinatie met de mutaties in het gemeentefonds zelf; het macrobedrag dat via de algemene uitkering wordt uitgekeerd. Het aantal maatstaven waarmee de uitkering per gemeente bepaald wordt, bedraagt ruim 60 stuks. Vijf van deze maatstaven bepalen gezamenlijk al meer dan de helft van de totale uitkering. Bij het bepalen van de inkomsten algemene uitkering in de primaire begroting 2021 werd bij deze vijf maatstaven uitgegaan van de volgende aantallen:

De werkelijk maatstafhoeveelheden zijn voor een groot deel afhankelijk van het aantal woningen dat voorafgaand aan het betreffende uitkeringsjaar is opgeleverd. Gedurende 2020 is niet het totaal gerealiseerd waarvan werd uitgegaan op het moment dat de primaire begroting 2021 werd opgesteld. Dit heeft geleid tot een neerwaartse bijstelling van een aantal maatstafhoeveelheden met nadelige gevolgen hiervan op de algemene uitkering.

De inkomsten algemene uitkering van primaire begroting tot realisatie 2021:

De bijstellingen zijn gebaseerd op informatie uit de septembercirculaire, de meicirculaire 2021 en de actualisaties van de maatstafhoeveelheden. Op hoofdlijnen kunnen de mutaties als volgt worden gepresenteerd:

Toelichting op de grootste bijstellingen

De grootste wijzigingen ten opzichte van de primaire begroting 2021 zijn veroorzaakt door toekenning van compensatie voor de gestegen kosten voor jeugdhulp en coronacompensatie. Deze ontvangsten zijn toegevoegd aan respectievelijk de Bestemmingsreserve Sociaal domein en de Bestemmingsreserve Financiële gevolgen corona.

Een andere grote bijstelling is veroorzaakt door een positieve bijstelling van de uitkeringsbasis. De verwachte stijging van het aantal uitkeringsontvangers als gevolg van de coronacrisis is uitgebleven en bijgestelde bevolkingsprognoses van inwoners en jongeren leidden tot lagere aantallen. Omdat het totaalvolume van het gemeentefonds niet wijzigt, is het bedrag dat met deze achterblijvende aantallen niet verdeeld kon worden, toegekend door middel van een hogere uitkeringsfactor.

Voor 2021 is de toename van de korting op het gemeentefonds voor opschalingsvoordelen vanwege door het Rijk opgelegde gemeentelijke herindeling geschrapt. Dit is in het verlengde van coronacompensatie gepresenteerd en had een toename van de inkomsten algemene uitkering als gevolg.

De afwijking van de uiteindelijke inkomsten 2021 van € 717.000 komt voort uit de mutaties uit de decembercirculaire. Deze mutaties bestaan uit een extra coronacompensatie van € 215.000, een uitkering van € 273.000 bestemd voor de versterking van de gemeentelijke dienstverlening en een aantal kleinere overige mutaties.

De mutaties uit de diverse circulaires bevatten tevens extra middelen die als taakmutatie of decentralisatie uitkering aan de gemeente zijn verstrekt. Deze staan hierboven gesaldeerd gepresenteerd onder overige mutaties. Deze toevoegingen zijn in eerste instantie als stelpost in de begroting gereserveerd in afwachting van een bestedingsvoorstel.

Overige ontwikkelingen

Belangrijke maatstaven bij de verdeling van het gemeentefonds zijn maatstaven als aantal inwoners, aantal jongeren (inwoners jonger dan 18 jaar) en het aantal inwoners van 65 jaar en ouder. Het aantal inwoners in onze gemeente neemt nog jaarlijks toe, maar in de maatstaven jongeren en ouderen zijn afwijkende ontwikkelingen die van invloed zijn op de inkomsten voor onze gemeente.

Terwijl de gemeente in omvang toeneemt blijft het aantal jongeren stabiel of neemt het zelfs licht af. Het aantal oudere inwoners neemt toe. Met name het gewicht (= het bedrag) per eenheid van de maatstaf jongeren telt zwaarder mee bij het bepalen van de inkomsten algemene uitkering uit het gemeentefonds dan dat van de maatstaven voor ouderen. Voor onze gemeente groeien inkomsten uit de maatstaven die gebaseerd zijn op jongeren niet evenredig mee met de toename van de gehele gemeente.

Afrekeningen oude jaren

Bij de najaarsnota werd rekening gehouden met positieve afrekeningen over oude jaren voor een totaal van € 348.000. Uiteindelijk is er € 213.000 minder afgerekend (nadeel). Afrekeningen op maatstaven waarvan het Rijk altijd laat komt met de definitieve aantallen zijn hiervan de oorzaak, zoals bijvoorbeeld de belastingcapaciteit. Ook zorgt de vaststelling van het volume van het gemeentefonds over oude jaren voor nabetalingen.